مجموعه مقالاتی از دکتر علینقی منزوی درباره وجوه گوناگون تاریخ و فرهنگ ایران. علینقی منزوی در مقالاتی که به کوشش غلامحسین صدریافشار در کتاب ریشهها و اندیشهها: مقالههایی در تاریخ و اندیشۀ ایرانیان گردآوری شده به موضوعات و مقولههای متنوعی در ارتباط با فرهنگ و تاریخ ایران پرداخته که از ادبیات و کتاب تا نقاشی و دین و … را در بر میگیرد. منزوی که کتابشناس و نسخهشناسی چیرهدست بود در بخشی از این مقالات به بحث درباره نسخههای خطی و کتابهای قدیمی پرداخته است.
کتاب ریشهها و اندیشهها: مقالههایی در تاریخ و اندیشۀ ایرانیان با مقالهای در شرح احوال و آثار دکتر علینقی منزوی همراه است. مقالاتی که در این کتاب میخوانید عبارتند از: «نقش برجسته و پیکرهسازی در ایران»، «الفهرس الوصفی»، «درباره هنر نقاشی در ایران»، «مجموعۀ آثار فارسی تاجالدین اشنوی»، «فرهنگنامههای عربی به فارسی»، «ساقینامههای خطی»، «تاریخ فهرستنگاری در ایران»، «خاندان کارکیا در گیلان»، «صوفیان بیسلسله و برخی ویژگیهای ایشان»، «شرحی بر نمایشنامۀ سیمرغ و سیمرغ»، «سیره رسولالله یا السیرهالنبویه»، «قانوننامۀ آبگار»، «غزالی بزرگ»، «قضا و قدر در ادبیات فارسی»، «مرجیان که بودند و چه میگفتند»، «برخی اندیشمندان ایرانی در سده سوم هجری»، «نخستین برخورد اندیشههای فلسفی در ایران اسلامی»، «مدینۀ فاضلۀ فارابی»، «ابنکمونه و کتاب الابحاث عنالمللالثلاث»، «سانترالیسم در مذهب رسمی، و دولتی ساسانی»، «گنوسیسم اسلامی ایران از مرگ متوکل تا مرگ مکتفی»، «خمسون» و «جمعه و یکشنبه یا هفتهداری در ایران».
کتاب ریشهها و اندیشهها: مقالههایی در تاریخ و اندیشۀ ایرانیان در انتشارات مهرویستا منتشر شده است.
درباره نویسنده: دکتر علینقی منزوی (1389 – 1302)، کتابشناس، مقالهنویس، مصحح، محقق و مترجم ایرانیِ زاده عراق.
درباره نویسنده:
دکتر علی نقی منزوی کتاب شناس و نسخه شناس ایرانی سال ۱۳۰۱ در سامره به دنیا آمد.
او پسر بزرگ شیخ آقا بزرگ تهرانی دانشمند و عالم شیعه و پدیدآورنده کتاب سترگ الذریعه است .
تحصیلات حوزوی خود را در سامره و نجف نزد اساتیدی چون میرزا حسن بجنوردی، میراز باقر زنجانی، شیخ موسی خوانساری و محمد تهرانی به پایان برد، در نجف به عنوان دستیار اول در تدوین دو کتاب مهم الذریعه و طبقات الاعلام شیعه در کنار پدر همت گماشت، او در زمیان جنگ جهانی دوم به تهران آمد و سال ۱۳۲۶ شمسی لیسانس معقول، در سال ۱۳۲۹ لیسانس دانشسرای عالی، در سال ۱۳۳۰ لیسانس قضایی دانشکده حقوق دانشگاه تهران را اخذ کرد. او در سال ۱۳۳۷ در رشته معقول از دانشگاه تهران دکترا گرفت و در سال ۱۳۵۱ ش. دکترای فلسفه دانشگاه سن ژزف بیروت را نیز اخذ کرد.
در سال ۱۳۲۵ هجری شمسی با سمت دبیر دبیرستان مروی به خدمت دولت درآمد و از ۱۳۲۷ در جنب آن به همکاری با مرحوم علی اکبر دهخدا مشغول گشت. همکاری منزوی با لغتنامه دهخدا پس از فوت دهخدا باجانشین وی، دکترمحمد معین تا زمان مهاجرت منزوی در ۱۳۴۵ ادامه یافت. در تمام این مدت او جزوچهارنفر اول هیئت مقابله فرهنگ بود.
درسال ۱۳۳۸ از وزارت فرهنگ به دانشگاه تهران منتقل شد. آخرین سمت او تا قبل از مهاجرت در سال ۱۳۴۵ در شعبه فوق لیسانس دانشکده ادبیات بجای مرحوم دکتر محمد معین بود. در همین سالها مجلدات ۴ تا ۱۸ الذریعه و چندین قرن از طبقات اعلام الشیعه را چاپ کرد.
پس از کودتای ۲۸ مرداد علینقی منزوی نیز پس از دو بار به زندان افتادن، سرانجام در شهریور ۱۳۴۵ به عراق و لبنان گریخت و به مدت ۹ سال در نجف و بیروت زندگی کرد. علینقی منزوی تا سال ۱۳۵۴ در بیروت بود و در این سالها بقیه مجلدات الذریعه پدر را باهمکاری برادرش احمدمنزوی در تهران منتشر کرد.
وی همکاریهای مختلفی با کتابخانه مجلس داشت، برای نمونه به علت دوستی صمیمانه با استاد حائری مجموعه دستنوشتههای پدر خود شیخ آقا بزرگ تهرانی را با قیمتی بسیار پایین به کتابخانه مجلس فروخت.
همچنین تدوین مجلدات 11تا 16 فهرستهای نسخ خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی زیر نظر وی و در کنار استاد ایرج افشار و محمد تقی دانشپژوه انجام شده است. از جمله دیگر آثار مهم وی می توان به اولین مقالات او در مجلات کاوه چاپ برلن اشاره کرد.
جلد 11 فهرست نسخه های خطی کتابخانه ملی که نمونه ای بسیار موفق از فهرست نویسی است، نیز به کوشش وی انجام شده است.