About Author:
Paul-Michel Foucault was a French philosopher, historian of ideas, writer, political activist, and literary critic. Foucault’s theories primarily address the relationship between power and knowledge, and how they are used as a form of social control through societal institutions.
Born: October 15, 1926, Poitiers, France
Died: June 25, 1984, Paris, France
Added Date: 21/09/2022 6:57:19 PM
Last update: 21/09/2022 6:57:19 PM
«… نقش روشنفکر این نیست که به دیگران بگوید چه باید بکنند. روشنفکر به چه حقی می تواند چنین کند؟ و به یاد آورید تمام آن پیش گویی ها، نویدها، حکم ها و برنامه هایی که روشنفکران در دو سده ی گذشته بیان کردند و اکنون اثرها و نتیجه های شان را می بینیم.
کار روشنفکر این نیست که اراده ی سیاسی دیگران را شکل دهد؛ کار روشنفکر این است که از رهگذر تحلیل هایی که در عرصه های خاص خود انجام می دهد، امور بدیهی و مسلم را از نو مورد پرسش و مطالعه قرار دهد، عادت ها و شیوه های عمل و اندیشیدن را متزلزل کند، آشنایی های پذیرفته شده را بزداید، قاعده ها و نهادها را از نو ارزیابی کند، و بر مبنای همین دوباره مسئله کردن (که در آن روشنفکر حرفه ی خاصِ روشنفکری اش را ایفا می کند) در شکل گیری اراده ی سیاسی (که در آن می بایست نقش شهروندی اش را ایفا کند) شرکت کند.»
میشل فوکو در پانزدهم اکتبر 1926 در پواتیه فرانسه زاده شد، در دانشگاه سوربن فلسفه خواند و لیسانس خود را در سال 1948 گرفت. وی برای مدت کوتاهی عضو حزب کمونیست فرانسه بود ولی در سال 1951 از آن حزب کنار کشید. فوکو در دهه ی 1950 به تحصیل در روانشناسی علاقه پیدا کرد و درجه ی لیسانسی در روانشناسی و سپس دیپلمی در رشته ی آسیب شناسی روانی گرفت. در همان سال ها وی پژوهش هایی در آسیب شناسی روانی انجام داد. پس از آن وی به سوئد، لهستان و آلمان رفت و در دانشکده های زبان فرانسه در آن کشورها به تدریس پرداخت و سرانجام در دانشگاه هامبورگ با نوشتن رساله ای در باب جنون به اخذ درجه ی دکتری نائل آمد و در سال 1964 استاد فلسفه ی دانشگاه کلرمون در فرانسه شد. پی از آن فوکو به عنوان استاد «تاریخ نظام های اندیشه» در کلژ دو فرانس تدریس می کرد. فوکو به سرعت در حوزه ی روشنفکری فرانسه شهرت یافت و دیری نگذشت که نفوذی جهانی پیدا کرد. وی چشم اندازهای یکسره نوینی در فلسفه، تاریخ و جامعه شناسی گشود. در تعبیرهای گوناگون، وی را «فرزند ناخلف ساختگرایی»، دیرینه شناسی فرهنگ غرب، پوچ نگار و ویرانگر علوم اجتماعی رایج خوانده اند. بسیاری از شارحان آثار فوکو برآنند که نمی توان اندیشه ی او را به آسانی در درون شاخه های علوم اجتماعی متداول طبقه بندی کرد. با این همه، بی شک اثر اندیشه ی او بر بسیاری از حوزه های علوم اجتماعی و فلسفه پایدار و ماندگار خواهد ماند. فوکو در 25 ژوئن 1984 درگذشت.
«تئاتر فلسفه»، «مراقبت و تنبیه»، «اراده به دانستن»، «ایران: روح یک جهان بی روح»، «تولد زیست سیاست»، «دیرینه شناسی دانش» و «خاستگاه هرمنوتیک خود» آثاری ست که نشر نی از میشل فوکو منتشر کرده است.
افشین جهاندیده متولد سال 1342 در تهران است. او در رشته ی مترجمی زبان فرانسه تحصیل کرده و در سال 1372 از دانشگاه آزاد تهران فارغ التحصیل شده است. وی از سال 1371 تا سال 1378 با مجله پیام یونسکو در مقام مترجم همکاری داشته و از سال 1383 تا سال 1386 سرویراستار نشر نی بوده است.
نیکو سرخوش متولد سال 1346 در تهران است. تحصیلات دانشگاهی اش را با رشته ی مترجمی زبان انگلیسی در دانشگاه آزاد اسلامی تهران آغاز کرد و در سال 1372 آن را به پایان رساند. سپس برای ادامه تحصیل به هندوستان رفت و وارد دانشگاه پونا شد. در سال 1385 در رشته ی جامعه شناسی فوق لیسانس گرفت و سرانجام در سال 1389 در مقطع دکتری رشته ی علوم سیاسی از آن دانشگاه فارغ التحصیل شد.
درباره نویسنده:
پل میشل فوکو، زاده ی ۱۵ اکتبر ۱۹۲۶ و درگذشته ی ۲۴ ژوئن ۱۹۸۴، فیلسوف، تاریخ دان و متفکر معاصر فرانسوی و واضع اصطلاح «انسان گرایی ضد اومانیستی» است.وی، فرزند «آن مالاپار» و جراح متمول «پل فوکو» بود که در ۱۵ اکتبر ۱۹۲۶ در ناحیه سنت موار پواتیه فرانسه به دنیا آمد. بعدها اسم خود را به میشل فوکو تغییر داد. او صاحب کرسی «تاریخ نظام های فکری» در کالج دو فرانس بود و در دانشگاه ایالتی نیویورک در بوفالو و دانشگاه کالیفرنیا، برکلی تدریس کرد.به خاطر نظریات عمیق و دیدگاه انقلابی درباره ی جامعه، سیاست و تاریخ از سرشناس ترین متفکران قرن بیستم محسوب می شود. همچنین فوکو جزو رهبران نظری پساساختارگرایی محسوب می شود، هر چند از آن ها فاصله گرفته و در مصاحبه ای که بعدها از آن برائت جست، به صراحت خود را نیچه گرا نامیده است.شهرت فوکو در آن است که او نخستین کسی است که از فرضیه ی روشنگری درباره ی عینی بودن شناخت خلع ید کرده است. فوکو عنوان کرد که زبان، حقیقت جهان را بیان نمی کند بلکه بازتابی از تجربه ی شخصی فرد است.او در مطالعات انسان شناختی خود مطرح می کند که میان استفاده از زبان و قدرت، نوعی همبستگی وجود دارد، به گونه ای که زبان برای قدرتمندان و صاحبان امتیاز جنبه ی ابزاری دارد و در حفظ و حمایت از پایگاه اجتماعی-سیاسی آنها عمل می کند.نزد فوکو، وظیفه ی هرمنوتیک خلع از قدرت نهفته در ورای متنی است که می خوانیم. در نتیجه، او نسبت به مضبوطات و اسناد تاریخی از آن دست که عرضه می شوند، چنین نظر دارد که همه ذهنی و تحریف شده اند و در واقع جهان بینی نویسنده و خواننده را بازتاب می کنند. رخدادهای تاریخی ای که ما ضبط می کنیم، آن هایی است که در واقع با میل ما به قدرت تناسب دارند.از مشهورترین آثار وی، می توان به نظم اشیا، نظم گفتمان، دیرینه شناسی دانش، مراقبت و تنبیه، پیدایش کلینیک، تاریخ جنون و تاریخ جنسیت اشاره کرد. همچنین، مجموعه ی چند جلدی درس گفتارهای میشل فوکو در کلژدوفرانس نیز از سوی انتشارات گالیمار منتشر شده است. این درس ها طی سال های اواخر دهه ی ۱۹۷۰ و دهه ی ۱۹۸۰ ارائه شده اند. از جمله این درس گفتارها می توان به باید از جامعه دفاع کرد و تولد زیست/ سیاست اشاره کرد. برخی از این آثار به فارسی ترجمه شده اند.