Sir Harford Jones خاطرات سرهارفورد جونز

During Iran’s war with Russia of 1804-13, Napoleon sent a military mission under General Gardane to the Qajar court at Tehran. Britain hastily responded by appointing Brydges envoy extra­ordinary and minister plenipotentiary to the court of Persia (adding a baronetcy), with instructions to ensure Iran’s continuance as a bulwark against the perceived designs of France on British India. Arriving in Tehran at the end of 1808, Brydges had to cope not so much with the influence of Gardane, who had just left with scant success, but with the effects of a recent mission from Lord Minto, governor general of the East India Company in Bombay (rarely at one with Whitehall on matters of foreign policy). The mission’s leader, Sir John Malcolm (q.v.), though at his most imperious and escorted by a powerful squadron, was not permitted to proceed to Tehran. Brydges, however, managed in March, 1809, to conclude the first treaty of alliance between the governments of Iran and Britain (Jones [Brydges], An Account of the Transactions of His Majesty’s Mission to the Court of Persia, 1810-1811, to which is Added a Brief History of the Wahauby, London, 1834, esp. I, pp. 209, 256). Minto, piqued at London’s success, refused to honor Brydges’ bills and in 1810 sent Malcolm back to Iran; London, however, confirmed Brydges’ credentials and henceforth retained control of diplomatic relations with Iran. Brydges stepped down as ambassador in 1811 and was replaced by Sir Gore Ouseley, who negotiated the definitive treaty (Aitchison’s Treaties, no. vii).

About Author:
Sir HARFORD JONES BRYDGES (1764-1847), English diplomat and author, ambassador to the court of Fatḥ-ʿAlī Shah Qājār from 1807 to 1811. Born Harford Jones of a Herefordshire family, he assumed the additional name of Brydges (from his maternal grandmother’s family) by royal dispensation in 1836. As a young man he entered the service of the East India Company and spent some years in India, where he acquired proficiency in Persian. As resident (commer­cial representative) of the Company’s factory at Basra from 1786 to 1794, he visited Bushire (Būšehr) and Shiraz during the last years of the Zand dynasty. Here he became friendly with Loṭf-ʿAlī Khan Zand (q.v.), and accompanied the young prince on some of his heroic but ultimately futile campaigns against the advancing Qajars under Āḡā Moḥammad Khan. Brydges included a detailed account of these events in the introduction to his translation of ʿAbd-al-Razzāq Beg Donbolī’s Maʾāṯer-e solṭānīya (The Dynasty of the Kajars, Translated from the Original Persian Manu­script, London, 1833).

زمانی که ناپلئون می خواست به هند حمله کند گروهی را به دربار فتحعلی شاه فرستاد تا بتواند راه خود را هموار کند. سرهارفورد جونز در فوریۀ سال 1807 به ریاست هیئتی که به ایران فرستاده شد منصوب گردید. هدف از این ماموریت آن بود که پیام پادشاه انگلستان را به پادشاه ایران برسانند و نیز با شاه ایران قراردادی منعقد نمایند. و این زمانی بود که لرد هویک یا ارل گری، وزارت امور خارجه را بر عهده داشت و جورج تیرنی، رئیس هیات مدیرۀ کمپانی هند شرقی بود. با در نظر گرفتن روابطی که بین روسیه و ایران وجود داشت و نیز با نظر به مواضع جدیدی که در آن دوره روسیه و فرانسه نسبت به یک دیگر اتخاذ کرده بودند، سرهارفورد جونز سفرش به ایران را از طریق سنت پترزبورگ آغاز کرد. کتاب خاطرات سر هافورد جونز، خاطرات سرهارفورد جونز از این ماموریت را در بر گرفته است و از ابتدای کار وهابیون تا فتح درعیه توسط سپاهیان محمدعلی، پاشاه مصر، را به خوبی پوشش می دهد. این کتاب مشاهدات و ماجراهای سر هارفورد جونز طی سفر جذابش به ایران از جزیره ی خارک تا رسیدن به تهران و نیز امضای عهدنامه را با جزئیات و ظرافت شرح می دهد.
مترجم کتاب، مانی صالحی علامه، برای آگاهی بیش تر خوانندگان، ادامۀ کار وهابیون را تا زمان حاضر به اختصار بررسی کرده است.

درباره نویسنده:
سر هارفورد جونز بریجز(Sir Harford Jones Brydges) (زادهٔ ۱۲ ژانویه ۱۷۶۴- مرگ ۱۷ مارس ۱۸۴۷) دیپلمات و نویسنده اهل بریتانیا بود. او نخستین وزیر مختار دولت بریتانیا در ایران بود. او در جوانی به کمپانی هند شرقی پیوست و در جایگاه نمایندهٔ این شرکت میان سال‌های ۱۷۸۳–۱۷۹۴ در بصره خدمت کرد. همچنین از ۱۷۹۸ تا ۱۸۰۶ را در بغداد سپری کرد.
او که چیرگی بسیاری در زبان‌های شرقی یافته بود با پشتیبانی رابرت داندس در سمت وزیر مختار و نمایندهٔ فوق‌العادهٔ بریتانیا به ایران فرستاده‌شد و از ۱۸۰۷ تا ۱۸۱۰ در این کشور ماند.
در ۱۸۰۷ به دریافت لقب بارونت رسید که نشان دهنده مأموریت والای او در ایران بود. دستاورد بزرگ او که در این سفر بدان دست یافت پیمان مودت میان بریتانیا و ایران بود که راه هندوستان را برای فرانسویان همچنان بسته نگاه می‌داشت. او همچنین در کار مستشاران انگلیسی در ایران خلل وارد آورد و نیز راه را برای آشتی میان ایران و روسیه بست.
گسیل او به ایران در پی پیمان فینکنشتاین در مه ۱۸۰۷ در لهستان میان نمایندگان فتحعلی شاه قاجار و فرانسه بود که بریتانیایی‌ها را به واکنش تند واداشت. هنگامی که نخستین نمایندهٔ انگلیسی جان ملکم از سفر به ایران چیزی به دست نیاورد سر هارفورد جونز را روانهٔ ایران ساختند.