Under Five Shahs (At the time of the Five Kings)
Hassan Arfa is the son of Prince Arfa al-Dawla and one of the prominent military men of Iran in the Pahlavi era. In the time of Panj Shah (At the time of the Five King), his memories are from his childhood until 1962. Nomads, the beginning of World War II and the occupation of Iran, the turbulent years after the war, the appointment of the Chief of General Staff, the story of the profession and the coup of August 1953 are important chapters of this book. This book has both historical and research value and is very readable due to its compelling prose. Of course, when reading the book, it should be borne in mind that Hassan Arfa had a strong interest in Reza Shah and also that the book was written at a time when Mohammad Reza Shah was still in power.
حسن ارفع فرزند پرنس ارفعالدوله و از رجال نظامی برجسته ایران در دوران پهلوی است. در زمانهی پنج شاه خاطرات اوست از اوان کودکی تا سال 1341. سالهای کودکی او در فرانسه، تحصیل در دانشکده افسری ترکیه، سالهای جنگ جهانی اول، ورود به ایران و پیوستن به ارتش، داستان کودتای سوم اسفند، سالهای حکومت رضاشاه و سرکوب ایلات و عشایر، آغاز جنگ جهانی دوم و اشغال ایران، سالهای آشفته پس از جنگ، نشستن بر مسند ریاست ستادکل ارتش، ماجرای پیشهوری و کودتای 28 مرداد از فصول مهم این کتاب است. این کتاب هم ارزش تاریخی و تحقیقی دارد و هم بهواسطه نثر پرکششآن بسیار خواندنی است. البته در زمان خواندن کتاب این نکته را باید در نظر داشت که حسن ارفع علاقه شدیدی به رضاشاه داشته و نیز اینکه کتاب در زمانی نوشته شده که محمدرضاشاه هنوز در قدرت بود.
«۱۰۷ سال پیش چطور از تبریز به تهران سفر میکردند؟
حسن ارفع در کتاب «در زمانه پنج شاه» در شرح سفر عمهاش خدیجه خانم از تبریز به تهران: او ابتدا با درشکه از تبریز به جلفا رفته، از آنجا با قطار از راه تفلیس راهی باکو شده، سپس با کشتی به بندر انزلی و آنجا با درشکه به تهران آمده است.
سفر طولانی عمه خانم به خوبی نشان میدهد که اوضاع کشور در آن روزگار چقدر ما امن بوده است. جاده مستقیم تبریز- قزوین هنوز درشکه رو نبود. با این همه مشکل این جاده، خصوصا از تبریز تا میانه راهزنیهای ایلات شاهسون بود.
-این سفر در سال ۱۲۹۳ انجام شده است.»